Review sách: NGƯỜI TÌNH SPUTNIK - Haruki Murakami

Mỗi lần đi những hòn đảo ở châu Âu tôi lại nhớ về câu chuyện trong cuốn Người Tình Sputnik. Hồi đó không hiểu sao tôi lại ám ảnh cuốn sách đó như vậy, cho đến một ngày lần đầu tôi đặt chân tới Malta, một hòn đảo ở gần Ý, nhìn thấy màu xanh navy của nước biển, thấm đẫm vàng ươm của nắng, một làn sóng quen thuộc trong ký ức ùa về, giống như mình đã thấy khung cảnh này ở đâu đó. À, mình đã thấy nó trong đầu mình, trong trí tưởng tượng của mình qua lời kể của Haruki Murakami trong cuốn Sputnik Sweetheart.

Nghệ thuật kể chuyện nó đỉnh cao ở chỗ, cầm cuốn sách đọc một đoạn văn mà thấy như mình đang được sống trong không gian xa lạ và cảm nhận rõ ràng được bối cảnh mà nhân vật đang sống. Đó là một nghệ thuật.

Hôm đó ở Dubrovnik, ngồi nhìn hoàng hôn trên biển lúc 9 giờ tối, dường như tôi hiểu được cảm giác của Sumire khi sống những ngày tháng đẹp nhất của cô ở một hòn đảo nhỏ bé ở Hy Lạp, cùng với Miu – người phụ nữ cô yêu say đắm, ngưỡng mộ và tôn thờ. Hàng ngày cô được ngắm nhìn cảnh biển như tôi đang nhìn, bơi lội, nghe nhạc, chill và viết, bên người cô yêu dấu dẫu mối tình đó có vô vọng, đều là những ngày hạnh phúc đến tận cùng.

“Chúng tôi ở đó, lặng lẽ ngồi bên rìa thế giới, không ai có thể nhìn thấy. Cảm giác đúng như vậy – giống như ở nơi này chỉ có Sumire và tôi. Chẳng phải nghĩ ngợi đến điều gì khác. Tôi không muốn di chuyển, không muốn đi đến bất kỳ nơi đâu. Tôi chỉ muốn ở lại đây mãi mãi. Tôi biết điều này là không thể, cảnh sống – cuộc sống của chúng tôi tại nơi này chỉ là ảo ảnh nhất thời, và một ngày nào đó thực tại sẽ kéo chúng tôi quay trở lại với thế giới nơi chúng tôi đã từ đó đến. Nhưng chừng nào ngày đó còn chưa đến thì tôi vẫn muốn được tận hưởng mỗi ngày cho đến tận cùng,”

Sumire còn gọi Miu là “người tình sputnik” của cô, như tựa đề cuốn sách. Sputnik là tên những vệ tinh đầu tiên con người bắn lên vũ trụ, những vệ tinh nhìn từ mặt đất đều lấp lánh thật đẹp, nhưng thực chất đó chỉ là những vật thể đơn độc trong cuộc hành trình tăm tối của nó. Cũng như ba nhân vật chính, những tình yêu đơn độc lướt qua nhau. Tình cờ nhắc lại cuốn sách này, tự nhiên lại nghĩ về những vệ tinh đó, những mối tình không có hồi kết, không có bắt đầu cũng không có kết thúc, chỉ có những khoảnh khắc.

Tôi hỏi người đi cùng “Nếu người mình yêu đơn phương mời mình đi cùng một chuyến đi chỉ có hai người, tới nơi đâu chưa rõ, liệu mình có đồng ý đi không?”. Câu trả lời của hai đứa đều là có, sao lại không chứ, người mình yêu mà, dẫu cho cái kết dành cho Miu trong câu chuyện của Haruki có vô hậu đi nữa. Dường như mọi diễn biến của mạch truyện chưa bao giờ nằm trong kiểm soát của cô gái 22 tuổi ấy. Cô bị cuốn đi trong một tình yêu vĩ đại và bi thương hơn cả những gì tâm hồn cô có thể chịu đựng, hay kiểm soát.

“Dĩ nhiên là thật đau khổ khi ta có thể không bao giờ yêu nhau bằng một cách bình thường. Chúng ta đã có thể xa hơn hạnh phúc nếu chúng ta làm điều đó. Nhưng nó lại giống như những đợt thủy triều, sự thay đổi của mùa màng – điều gì đó bất biến, một định mệnh không thể thay đổi mà ta không thể thay thế được. Dù ta có khéo léo che đậy đến đâu, tình bạn tuyệt vời của chúng ta cũng sẽ chẳng thể kéo dài. Chúng ta đã bị bó buộc tới một cái kết thảm khốc. Điều đó rõ ràng thật đau đớn.”

Bạn có sợ không, khi gặp được một tình yêu như cơn sóng thần sẽ ập đến và cuốn đi tất cả mọi điều bình thường trong cuộc đời tầm thường vốn có của mình mãi mãi? Sumire không còn như ngày xưa nữa, nhưng cô không sợ, cô bị choáng ngợp và buông trôi trong niềm hạnh phúc ngỡ ngàng. Cô là một cây viết trẻ tuổi mong muốn trở thành một nhà văn với tác phẩm để đời. Miu – một người phụ nữ hơn cô 17 tuổi, đã nói với cô rằng em khoan viết cả, hãy cứ sống và yêu đi, vun đắp trải nghiệm và nội dung cho tâm hồn mình, lúc đó em mới viết được những điều đẹp đẽ bất hủ. Và Sumire đã nghe theo như thế, để mình rơi vào tình yêu dành cho Miu tới không thể dừng lại được.

Những câu chuyện của Murakami thường mở nhiều ý nghĩa ẩn dụ nhưng tầng nghĩa giản đơn ban đầu mình vội vã nhìn nhận. Quả thật tôi đã đọc ráo riết Người Tình Sputnik vì bị cuốn vào mạch truyện hấp dẫn trong cuộc truy tìm số phận mất tích. Để khi lật trang cuối với cái kết hụt hẫng, tôi không khỏi ám ảnh và lên Google tìm được một loạt review phân tích các chi tiết trong sách. Hoá ra có nhiều người giống tôi mê mẩn Sputnik Sweetheart trên khắp thế giới. Giả lập về một thế-giới-song-song được số đông đồng tình, vì giả sử như vậy, cái kết lơ lửng sẽ dễ chấp nhận hơn và bớt day dứt hơn.

Cũng như nhiều cuốn sách khác của Haruki, có những vụ mất tích bí ẩn và mãi mãi bí ẩn, không ai nhắc tới nhân vật ấy nữa, như bao dấu hỏi khác trên đời mãi không có câu trả lời.

Thông điệp của Haruki qua cuốn sách này có lẽ là: những mơ hồ, niềm đau, tình yêu không được đền đáp có thể làm vỡ nhiều hơn cả một trái tim. Nỗi đau có thể xé mình ra thành 2 bản thể.

Đáng đọc không? Có, vì Người Tình Sputnik Là một trong những cuốn tiểu thuyết nổi tiếng nhất và dễ đọc nhất của Haruki Murakami, rất cuốn và đẹp đẽ. Đây cũng là cuốn sách trong top tác phẩm văn học Nhật Bản mình mê nhất nhiều năm rồi, cùng với Rừng Na Uy, Kitchen của Banana Yoshimoto, Đẹp và Buồn của Kawabata Yasunari, Mãi đừng xa tôi của Kazuo Ishiguro…

Nếu tình cờ thấy tựa sách này trong nhà sách, đừng chần chừ bỏ vào giỏ hàng. Một buổi tối mưa rãnh rỗi nào đó, bạn sẽ pha một tách trà và cảm thấy thật tuyệt vời khi được rơi vào cuộc truy tìm vô vọng và tình yêu đơn độc của 3 kẻ đồng hành trong Sputnik Sweetheart.

Review của độc giả Nguyên Anh