DTV eBook - Mượn Sách Truyện Tiểu Thuyết Văn Học Miễn Phí Tải PRC/PDF/EPUB/AZW

akishop
Ủng hộ để truy cập kho ebook Google driveTẠI ĐÂY

[Review] Thời thơ ấu – Maxim Gorky

Tuổi thơ là quãng thời gian quan trọng với mỗi đời người, là nền tảng để hình thành nên con người sau này của mỗi chúng ta. Tuổi thơ qua đi, mỗi người nhớ lại nó theo một cách khác nhau. Người ta thường nhắc về tuổi thơ của mình là những nụ cười tinh nghịch ngây ngô, những suy nghĩ trong sáng và những kí ức đẹp đẽ. Nhưng đâu phải ai cũng có một tuổi thơ êm đẹp và bình lặng. Hoặc ít nhất, tuổi thơ của cậu bé Alexei trong tác phẩm ‘Thời thơ ấu’ không hẳn là như vậy.
‘Thời thơ ấu’ của Maxim Gorky chính là cuốn tự truyện của nhà văn về chính tuổi thơ của mình. Không phải là hồi ức của một người trưởng thành về thuở bé, câu chuyện được kể qua chính cách nhìn và suy nghĩ ngây ngô của cậu bé Alexei về cuộc sống xung quanh mình.
Từ điểm nhìn của tôi khi đọc câu chuyện, thế giới xung quanh mà Alexei phải trải qua đầy những buồn đau và nặng nề. Mở đầu câu chuyện là cái chết của cha cậu: “Gần cửa sổ, trong một gian phòng chật hẹp tranh tối tranh sáng, bố tôi mặc quần áo trắng toát nằm trên sàn. Thâm hình bố tôi dài lạ thường, ngón chân xòe ra nom rất kì quái: hai bàn tay dịu dàng đặt yên lên ngực, nhưng ngón tay thì co quắp. Hai đồng xu đen tròn bằng đồng che kín cặp mắt tươi vui của bố tôi: khuôn mặt ấy vẫn hiền từ, nay tối sầm lại. Hai hàm răng nhe ra làm tôi sợ hãi.”
Sau cái chết của cha, Alexei cùng mẹ dọn tới ở với ông bà ngoại. Ở đây, cậu phải tiếp xúc với những con người chưa bao giờ gặp qua, làm quen với cuộc sống với những trận đòn roi, những lời nguyền rủa tàn bạo và những con người cộc cằn. Ông ngoại cậu là một người bảo thủ, ích kỷ và keo kiệt. Hai người cậu của cậu thì luôn gây sự đánh cãi nhau, nhằm tranh phần thừa kế. Chỉ có bà là dịu dàng với cậu. Mẹ cậu sau đó bỗng dưng bỏ đi đâu mắt tăm mất tích, cậu phải ở một mình cùng ông bà. Khi mẹ cậu trở về và sau đó cưới một người bố dượng. Cậu chứng kiến cảnh bố dượng đánh mẹ, còn mẹ thì trở nên ngày càng hay gắt gỏng, nóng giận. Câu chuyện kết thúc ám ảnh với cái chết của mẹ Alexei và cậu bị ông đuổi ra khỏi nhà. Và cậu vào đời từ đấy.
Tuổi thơ qua con mắt của Alexei chính là bức tranh tái hiện cuộc sống của người dân nông thôn Nga dưới chế độ Nga hoàng. Đấy là một cuộc sống chật vật, vất vả, mọi người đều cùng tranh đấu để giành lấy phần của mình. Cuộc sống quá khắc nghiệt đẩy người ta đến những lối sống có phần độc ác, và người ta đã quen với nó như một lẽ thường tình. Nhân cách, tình cảm, yêu thương trở nên méo mó đáng sợ.
“Mãi rất lâu về sau tôi mới hiểu rằng những người dân Nga, do cuộc sống nghèo khổ và buồn tẻ, nói chung họ ưa giải trí bằng sự đau khổ, họ đùa với nó như con nít và ít khi cảm thấy xấu hổ vì bất hạnh.
Giữa những chuỗi ngày vô tận thì sự đau khổ là một ngày hội và cháy nhà là một trò giải trí. Trên bộ mặt nhẵn thín thì vết sây xát cũng thành một thứ trang sức.”

Cuộc sống đau buồn là vậy, nhưng qua cái nhìn của Alexei, cậu đón nhận mọi thứ một cách rất tự nhiên và ngây ngô của một đứa trẻ. Trước cái chết của cha, cậu không khóc, nhìn mẹ và bà lăn lộn khóc trên sàn mà không hiểu gì: “Tôi bị ốm nặng, vừa mới dậy. Trong lúc tôi ốm – tôi còn nhớ rất rõ – bố tôi nô đùa với tôi rất vui vẻ, sau đó bỗng nhiên bố tôi biến đâu mất, và bà ngoại tôi, con người kì lạ ấy, đã thay thế bố tôi.”

Người ta nói, trẻ con thì thường linh động. Đến với môi trường sống mới, tuy không yêu thích và cũng không cảm thấy thoải mái, Alexei cũng mau chóng quen với nó. Cậu tinh nghịch và hiếu động, hay tò mò, và dù rất nhiều lần bị người lớn mắng, cậu vẫn không ngừng hỏi. Bức tranh cuộc sống được hiện lên bằng nét vẽ ngộ nghĩnh và mộc mạc, bằng những mảng màu còn lem nhem, vậy mà chân thực đến kì lạ. Từ cách cậu miêu tả ông ngoại với kiểu nói kéo dài giọng mỗi khi thốt lên “Lũ chúng bay..y…y…y thật là!”, đến góc nhìn của cậu trước những cái chết của mọi người. Ông bà ngoại Alexei ba lần chuyển nhà, và mỗi lần như vậy, cậu lại gặp những con người khác nhau. Alexei giống như một chú côn trùng nhỏ bé nhẹ nhàng len lỏi vào cuộc sống riêng tư của từng con người trong cái cuộc đời chung hỗn độn ấy. Cậu làm những điều người lớn cấm, tò mò hỏi những chuyện cậu nhìn thấy và kết giao với những con người cậu yêu mến. Từ đấy mà nhiều mặt trái của cuộc sống được bộc lộ ra, những điều mà chỉ nhìn bề ngoài ta không bao giờ biết được. Trong một xã hội tối tăm mà những điều đẹp đẽ bị chôn vùi vào quên lãng thì từng bước chân của Alexei như đem đến hi vọng và tình người. Qua con mắt của cậu, không có ai là con người độc ác cả. Kể cả ông ngoại cậu, người vẫn thường xuyên đánh mắng cậu, cũng có những lúc trầm ngâm kể cậu nghe về chuyện đời ông, cũng có những lúc khổ đau, xúc động. Kể cả mẹ cậu, người đã đi biệt tăm bao lâu, đã trải qua một cuộc đời sóng gió và bất hạnh, cậu vẫn rất yêu thương mẹ và không muốn mẹ buồn. Cậu không giữ trong mình một nỗi oán hận hay ghen ghét lâu dài. Người yêu quý thì cậu ở cạnh, người cậu không thích thì cậu quậy phá. Thế rồi mọi thứ lại mau chóng qua đi. Alexei đón nhận những gì cuộc sống mang đến một cách trần trụi và chân thật nhất, không chút toan tính. Và cậu đã lớn lên như thế, bằng sự yêu thương và những câu chuyện cổ tích của bà, bằng sự cảm thông với con người và bằng những nhận định về cuộc sống mà chính mình đã trải qua. Và cậu bước vào đời.
Đọc cuốn sách, tôi chợt nhận thấy, sự ngây thơ và chân thật của một đứa trẻ như vậy chính là tia sáng kể cả trong quãng thời gian u tối nhất. Những đứa trẻ luôn mang trong mình một trái tim mộc mạc, hoang dã và thanh sạch mà phản ứng của nó trước sự tác động nào đó chính là thứ cảm xúc thuần khiết mà một con người thực sự cảm thấy về cuộc đời, không giả dối, không che giấu. Mẹ tôi thi thoảng vẫn nói rằng, mẹ thương tôi còn nhỏ phải sống xa bố mẹ. Và bản thân tôi đôi lúc nhớ lại, vẫn cảm thấy ám ảnh bởi hình ảnh nhỏ bé cô độc của bản thân lúc đó. Nhưng tôi của thời điểm đó lại không cảm thấy như vậy. Tôi của những năm tháng bốn, năm tuổi đã từng thoải mái vui cười, chưa có một ý thức sâu sắc về khoảng cách với cha mẹ, và không mang một nỗi buồn nặng nề nào trước những trò đùa mà cuộc đời dành cho mình. Và tôi chợt nhận ra, chính những đứa trẻ mới là những sinh vật mạnh mẽ nhất, hoang dại nhất.
‘Thời thơ ấu’ là một cuốn sách mỗi người nên đọc và nhớ về những ngày ấu thơ của mình. Tôi biết rằng cuộc đời mỗi người đều có những chuyện buồn, chuyện vui. Và đọc để nhận ra rằng, bản thân đã từng mạnh mẽ thế nào trong hình hài một đứa trẻ, đã từng yêu thương bằng cả trái tim mà không chút toan tính như thế nào. Đôi khi, nhớ lại chỉ để nhớ lại như vậy thôi, và tự mình tiếp thêm sức mạnh bước tiếp chặng đường.
***

Thời thơ ấu: Chiếc thuyền hồi ức lênh đênh giữa quá khứ đau thương 

Thời thơ ấu là con thuyền ngược dòng thời gian tìm về với quá khứ đầy đau thương và cơ cực của Alexei, một cậu bé mồ côi cha từ tấm bé và phải sống dưới sự khắc nghiệt của cuộc đời trong suốt quá trình trưởng thành.

Macxim Gorky bằng tài năng của mình đã dệt nên một áng văn chương nhuốm đầy màu sắc đau buồn nhưng lại khơi dậy được trong tâm tưởng độc giả ánh sáng dịu kỳ của cái đẹp, Thời thơ ấu là mảnh vườn khô cằn của tuyệt vọng song lại không bao giờ vắng bóng những nụ hoa rực rỡ của niềm tin.

Cây bút của người cùng khổ và áng văn để đời Thời thơ ấu

Tìm về với những giá trị bất hủ được kiến tạo nên trong dòng chảy văn chương, bạn đọc bắt gặp vô vàn trang văn đã tạc vào lòng thế kỷ những dấu ấn sâu sắc, trong đó Thời thơ ấu qua ngòi bút sắc bén của Macxim Gorky cũng đã trở thành cái tên không thể không xướng lên trong hàng danh tác này.

Ông được xem là nhà văn kiệt xuất trong những năm đầu của thế kỷ XX và đã trở thành một dấu ấn khắc sâu trên trang sử vàng của nền văn học Nga, Macxim Gorky qua những danh tác bất hủ đã dệt nên một đường may tinh tế trên dải lụa văn học nước nhà mà không một đường chỉ nào có thể bắt kịp.

Xuất thân từ một gia đình làm nghề thợ mộc và phải chịu cảnh mồ côi từ năm mười tuổi, Macxim Gorky đã trải qua một tuổi thơ không mấy êm đềm nhưng bên cạnh ông vẫn luôn có bóng dáng hiền dịu của người bà luôn yêu thương và bảo bọc cháu mình hết mực, đó là niềm an ủi lớn nhất trong thời thơ ấu của nhà văn.

Vì vậy sau này khi bà cụ từ giã cõi đời, Macxim Gorky đã chìm trong bóng tối của đau thương với những suy nghĩ túng quẫn, ông bị ám ảnh bởi cái chết của bà mình và từng cố gắng tự vẫn nhưng không thành.

Từ đấy, sự ra đi của bà đã ảnh hưởng sâu sắc đến cuộc đời nhà văn và trở thành vết thương không bao giờ đóng vảy trong lòng ông.

Vì thế khi đến với Thời thơ ấu, độc giả sẽ luôn có cảm giác chân thực đến nghẹt thở bởi hầu như những tình tiết từ tiểu thuyết đều là hiện thực mà Macxim Gorky đã từng trải qua, bóng dáng từ thuở nhỏ của ông ngả xuống in đậm lên từng trang văn làm nên một trường đoạn bất hủ.

Văn học và hiện thực là hai vòng tròn đồng tâm, vậy nên những trang văn của Thời thơ ấu chưa bao giờ ly khai khỏi thực tại tuy nhiên như thế không có nghĩa tiểu thuyết chỉ là những câu chuyện buồn tẻ về tuổi thơ của một đứa trẻ, ẩn sâu bên trong những thước phim quay chậm về thời thơ ấu ấy là cả một giá trị bất hủ về nghệ thuật và cuộc đời.

“Chưa bao giờ chúng tôi đọc trong văn học Nga một tác phẩm nào hay hơn cuốn THỜI THƠ ẤU của anh…Chưa bao giờ anh khéo sử dụng nghệ thuật của mình một cách thành thạo như thế.” – R.Rolăng

Thời thơ ấu là tấm gương sáng đặt giữa cuộc đời để từ đấy, độc giả vừa được thấy thấp thoáng bóng dáng mình nơi tác phẩm vừa cảm nhận được sự tù túng và ngột ngạt của xã hội nước Nga đương thời.

Thời thơ ấu là bức tranh phát họa quá khứ đau thương của nhà văn tài hoa

Tiểu thuyết qua lăng kính của cậu bé Alexei đã dẫn dắt người đọc tìm về với tuổi thơ cơ cực của đứa trẻ mồ côi cha từ tấm bé, đây là chuyến hành trình nhuốm đầy hơi thở đau thương đã hằn sâu vào kí ức của nhà văn.

Câu chuyện mở đầu bằng không khí ảm đạm trong cái chết của cha cậu bé Alexei, người đàn ông hiền từ và nhân hậu là trụ cột của cả gia đình nay đã nằm bình thản dưới nền nhà trong sự đau thương của rất nhiều người xung quanh.

“Bố tôi mặc quần áo trắng toát nằm trên sàn. Thâm hình bố tôi dài lạ thường, ngón chân xòe ra nom rất kì quái: hai bàn tay dịu dàng đặt yên lên ngực, nhưng ngón tay thì co quắp. Hai đồng xu đen tròn bằng đồng che kín cặp mắt tươi vui của bố tôi: khuôn mặt ấy vẫn hiền từ, nay tối sầm lại. Hai hàm răng nhe ra làm tôi sợ hãi.”

– Thời thơ ấu

Sau tang lễ của cha, gia đình Alexei ý thức được tình trạng kinh tế đang dần lâm vào bế tắc và họ buộc phải chuyển về nhà ngoại để đảm bảo được no ấm trong khoảng thời gian tới.

Tuy nhiên khi chuyển đến nơi này, Alexei phải tập thích nghi trước những trận đòn bạo lực và lời nguyền rủa mỗi ngày của người ông cộc cằn, thô lỗ, cậu bé vừa mất cha đã bị cuộc sống khắc nghiệt chèn ép đến đường cùng.

Sống trong căn nhà này, Alexei hàng ngày luôn phải chứng kiến những trận cãi vã của hai người cậu vì tranh chấp khối tài sản lớn và phải tập sống cho hài lòng ông mình để không chịu những trận đòn nhừ tử.

Người duy nhất còn đối xử dịu dàng với Alexei là bà ngoại, người thường chở che cho cậu trước những lần roi mây của ông vụt xuống và luôn kể chuyện cho Alexei nghe vào mỗi đêm trước khi ngủ, những câu chuyện của bà đã kết thành sợi dây hy vọng níu lấy tâm hồn thơ dại của cậu bé bên bờ vực sụp đổ trong xã hội khắc nghiệt này.

Không ai trên thế gian này có thể thay thế được vị trí của bà trong lòng Alexei, vậy nên sau này khi bà qua đời, cậu bé đã phải chịu một cú sốc lớn và điều đó đã gây ám ảnh tâm lý cho Alexei đến suốt cuộc đời.

Cuộc sống dưới chế độ Nga Hoàng qua điểm nhìn của một kiếp người nhỏ bé

Alexei trải qua những năm tháng ấu thơ không mấy êm đềm trong cuộc sống khắc nghiệt ở nhà ngoại, cậu bị nhấn chìm giữa sự ích kỷ của người thân và những lo toan vụn vặt về một ngày mai không biết bao giờ đến.

Chế độ Nga Hoàng đã đẩy cuộc sống của người nông dân vào vực sâu của bế tắc và khiến họ phải sống những tháng ngày chật vật khôn cùng, từng người giẫm đạp lên nhau để giành phần thắng về mình, dẫu những gì họ kiếm được từ người khác chẳng là bao nhưng trong thời buổi khó khăn như thế, nhiều một chút là an tâm một chút.

Cậu bé Alexei cứ như vậy mà lớn lên trong sự bảo thủ, ích kỷ của ông và tình thương yêu của bà còn mẹ cậu thì đi biệt suốt mấy năm, sau này bà trở về với người chồng mới và tâm tính cũng khác xưa rất nhiều.

Dưới chế độ Nga Hoàng, người dân vẫn còn giữ rất nhiều định kiến bảo thủ, điển hình như tư tưởng trọng nam khinh nữ, điều này dường như đã khắc sâu vào trong tâm hồn của mỗi người, vậy nên đàn ông có thể bạo hành gia đình thường xuyên và người phụ nữ ngoài việc im lặng chịu đựng thì không còn cách nào khác.

Alexei trong quãng đời thơ ấu đã chứng kiến rất nhiều lần ông đánh đập bà mình, sau này cậu còn thấy thêm việc mẹ bị cha dượng đánh đến ngất lịm nhưng lại không dám phản kháng, việc chịu đựng đã trở thành bản năng trong mỗi người phụ nữ sống dưới thời đại này.

Cuối cùng, ông bà cậu sau nhiều trận cãi vã đã quyết định sống ly thân và cuốn tiểu thuyết khép lại qua cái chết của người mẹ, Alexei bị ông đuổi ra khỏi nhà và từ đây, cậu đã chính thức bước vào đời với vô vàn nỗi đau hằn sâu trong tim.

Sóng gió cuộc đời hóa bình lặng trong đôi mắt trẻ thơ ở Thời thơ ấu

Những tưởng khi đối diện với tất cả thăng trầm trong tuổi thơ, ALexei phải cảm thấy cuộc đời mình quá đỗi bất hạnh và cố gắng tìm ra một cách phản kháng, một lối thoát nào đó khỏi số phận bế tắc.

Tuy nhiên, trái ngược với những tưởng tượng của độc giả, khó khăn qua đôi mắt trẻ thơ của cậu bé bỗng hóa trong veo đến lạ thường, ALexei đối với bất hạnh mình phải trải qua dường như chỉ xem là việc nhỏ bé không đáng để nhắc, bình tĩnh và thản nhiên đã trở thành bản năng của cậu bé này.

Nhiều nhận xét cho rằng Thời thơ ấu là cuốn tiểu thuyết sóng gió và nhuốm đầy buồn đau song qua ánh nhìn của nhân vật trung tâm, Thời thơ ấu lại khá bình lặng, phải chăng bởi Alexei đã trải qua quá nhiều nỗi đau để rồi khi lại phải đối đầu với biến cố tiếp theo lòng cậu đã không còn nổi gió hay vì những điều mà cậu bé đã trải qua đều là việc bình thường trong xã hội Nga Hoàng thời bấy giờ?

Thời thơ ấu không dùng suy nghĩ của một người đã trưởng thành để bắt đầu câu chuyện và xuất phát từ điểm nhìn của trẻ thơ, cách kể này vừa chân thực vừa lôi cuốn đã làm xiêu lòng không ít đọc giả, đó là một điểm đặc biệt góp phần giúp cho tiểu thuyết đứng vững trong hàng danh tác thế giới.

Vượt qua cả sự băng hoại của thời gian, Thời thơ ấu đã trở thành khúc ca bất hủ của năm tháng, nó lưu giữ lại tất cả ký ức của một kiếp người phù du cũng như chân dung trần trụi của xã hội Nga Hoàng thời bấy giờ, đó là một tác phẩm có ý nghĩa rất lớn đối với văn học Nga nói riêng và thế giới nói chung.

Diệu Uyển

 

Giá bìa 78.000   

Giá bán

63.000 

Giá bìa 78.000   

Giá bán

63.000