Từ tác phẩm khám phá về nạn phân biệt chủng tộc tại Mỹ, hay cuốn tiểu thuyết u tối hài hước, đến tuyển tập tiểu luận đặc sắc, dưới đây là một số tựa sách tuyệt vời đã xuất bản trong năm 2020 này theo BBC Culture.
1. Rodham – Curtis Sittenfeld
Điều gì sẽ xảy ra nếu Hillary Rodham chưa bao giờ kết hôn với Bill Clinton? Sittenfeld đem đến cho độc giả câu trả lời qua Rodham, cuốn tiểu thuyết dệt nên một câu chuyện tưởng tượng từ chính các sự kiện lịch sử có thật. Trong đó, Hillary đã tự tìm lối đi cho riêng mình, và hành trình ấy chứa đựng những thỏa hiệp, mâu thuẫn cùng với cảm giác hồ hởi – tất cả được Sittenfeld khám phá một cách hấp dẫn. “Đôi tai ấy cực nhạy bén trước những sự thật phũ phàng và các tiêu chuẩn kép, đặc biệt là thói trọng nam khinh nữ ở Mỹ. Sittenfeld là chuyên gia về những cuộc gặp gỡ vụng về và những thay đổi bất ngờ trong quyền lực,” nhận xét trên tờ New Statesman.
2. How Much of These Hills is Gold – C Pam Zhang
Lấy bối cảnh là thời kỳ cơn sốt vàng, How Much of These Hills is Gold tập trung vào hai chị em mồ côi đang trên đường chạy trốn, cố gắng tìm nơi nương náu. Trên đường đi, họ gặp phải biết bao khó khăn, nhưng thấp thoáng đàng xa là một tương lai khác đang chờ. Chứa đầy những biểu tượng của Trung Quốc, tiểu thuyết đầu tay này là một câu chuyện phiêu lưu khám phá các chủ đề về ký ức, gia đình, và nơi chúng ta thuộc về. New York Times mô tả cuốn sách là “nỗi ám ảnh, cuốn hút” người đọc. “Đến cuối chặng đường, tâm hồn bạn sẽ thêm phong phú và sáng suốt hơn nhờ những mảnh đời mà bạn đã chứng kiến.”
3. American Poison – Eduardo Porter
American Poison: How Racial Hostility Destroyed our Promise là một cuộc kiểm tra sâu rộng về tình hình phân biệt chủng tộc ở Mỹ. Porter khám phá cái cách mà căn bệnh này đã kìm hãm sự phát triển của đất nước, cũng như sự phát triển của các tổ chức cần thiết cho một xã hội lành mạnh, gắn kết – bao gồm lao động, giáo dục, y tế và phúc lợi xã hội. Nhưng tác giả cũng chỉ ra con đường hướng tới hy vọng và một hiểu biết mới về bản sắc chủng tộc. “Rất giàu thông tin, lại được viết khéo léo … đây chính là một hồi chuông cảnh tỉnh,” New York Times Book Review nhận xét.
4. You People – Nikita Lalwani
Bước vào thế giới đằng sau hậu trường một nhà hàng pizza ở London, You People xoay quanh Tulu, chủ sở hữu tiệm bánh pizza. Một nhân vật với tính cách của Robin Hood, anh luôn sẵn lòng giúp đỡ bất cứ ai có nhu cầu, nhưng khi lòng tốt ấy dẫn đến hiểm nguy, các nhân vật buộc phải đối mặt với một lựa chọn đạo đức khó khăn. “Đây là một tiểu thuyết cảm động, chân thực, đầy tính nhân văn,” tờ Guardian viết, “cuốn sách đặt ra những câu hỏi cơ bản về ý nghĩa của việc trở nên tử tế trong một thế giới không tử tế.”
5. Rainbow Milk – Paul Mendez
Cây bút mới Paul Mendez đã khám phá chủ đề tình dục, chủng tộc, giai cấp và tôn giáo qua các thế hệ và nền văn hóa trong tiểu thuyết đầu tay bán tự truyện của mình Rainbow Milk. Trong câu chuyện về tuổi trưởng thành, nhân vật chính Jesse McCarthy đã phải vật lộn với danh tính của chính mình, được nuôi dưỡng theo giáo phái Nhân chứng Jehovah trong một vùng đất lạc hậu của Vương quốc Anh, đồng thời cũng mang theo cả di sản phức tạp của thế hệ Windrush.* “Thật cuốn hút làm sao, một kiệt tác … Tư tưởng của Mendez sẽ làm rung chuyển văn học theo cách ly kỳ nhất,” tờ inewsnhận định.
*Thế hệ Windrush: Thuật ngữ chỉ những người nhập cư vùng Caribean, đến Anh Quốc trong khoảng 1948 – 1971, trên con tàu Empire Windrush, trở thành một làn sóng nhập cư đã giúp xây dựng và tái định hình nước Anh ngày nay.
6. Wow, No Thank You – Samantha Irby
“Kiểu hài hước tục tĩu nhất, đồng thời cũng chứa đựng trái tim lớn lao nhất,” là cách tờ Irish Times mô tả tuyển tập tiểu luận Wow, No Thank You của Samantha Irby. Tác giả cuốn sách bán chạy nhất We Are Never Meeting in Real Life tiếp tục khiến người đọc bị hút vào cuộc sống của chính cô. Sau khi quyết định rời Chicago và bỏ luôn công việc tiếp tân cho một bác sĩ thú y, cô đã chuyển đến California, nơi cô sống cùng vợ mình. “Hoang dại, vui vẻ nổi loại,” New York Times nhận định, “đây là giọng nói của riêng cô: vờ lạnh lùng thờ ơ, nhưng đáng để tin cậy, sẻ chia.”
7. A Children’s Bible – Lydia Millet
“Một tác phẩm kinh điển đầy dữ dội, “là cách mà Washington Post mô tả về tiểu thuyết mới của cây bút từng vào vòng chung khảo Pulitzer, Lydia Millet, A Children’s Bible. Phiên bản hiện đại của Con tàu Noah, câu chuyện của Millet cũng viết về một nhóm những người bạn nhàn rỗi, giàu có cùng những đứa con hoang của họ. Các gia đình đã thuê một căn biệt thự mùa hè, để rồi một cơn bão lớn bất ngờ ập đến. Vulture nhận xét, “đây là một điều hiếm có và quý giá: một tiểu thuyết u tối nhưng hài hước.”
8. If I Had Your Face – Frances Cha
Lấy bối cảnh ở Seoul đương đại, tiểu thuyết đầu tay này kể về cuộc sống của bốn cô gái trẻ bắt đầu tự kiếm sống trong một thế giới mà mọi thứ đều chống lại họ. Khi những cô gái phải tìm cách vượt qua hàng loạt thử thách khác nhau, mối liên kết giữa họ cũng theo đó mà phát triển. Tờ People nói: “Một câu chuyện mê hoặc về sức nặng của những tổn thương xưa cũ, sự chênh lệch kinh tế và sức mạnh khôi phục của tình bạn.”
9. The Glass Hotel – Emily St. John Mandel
Một câu chuyện về khủng hoảng, sinh tồn và tìm kiếm ý nghĩa trong cuộc đời, The Glass Hotel khám phá hai sự kiện giao thoa dù tưởng chừng như hoàn toàn tách biệt – một trò lừa đảo Ponzi khổng lồ bị vỡ lở và vụ mất tích bí ẩn của một phụ nữ trên tàu. Tiểu thuyết u tối Station Eleven của Mandel từng đoạt nhiều giải thưởng và rất được hoan nghênh, và cuốn sách mới nhất của cô cũng đang được chào đón tương tự. Tờ Atlantic mô tả cuốn tiểu thuyết là “trí tưởng tượng sâu sắc, uyên thâm về triết học.”
10. Redhead by the Side of the Road – Anne Tyler
Những cuốn sách của Anne Tyler luôn cực kỳ phù hợp để đọc cách thoải mái, và Redhead by the Side of the Road cũng không ngoại lệ. Tiểu thuyết đi sâu vào trái tim và tâm trí của một người đàn ông đang đấu tranh trước những sự kiện bất ngờ trong cuộc đời mình. Đầy lòng trắc ẩn, đồng cảm và tính vui vẻ thường thấy của cô, cuốn sách chính là ví dụ kinh điển về Tyler, và đã được khen ngợi rất nhiều. “Nếu có thời điểm nào là hoàn hảo cho một cuốn tiểu thuyết mới từ Anne Tyler, thì đó chính là ngay bây giờ,” Wall Street Journal viết. “Cực kỳ vui nhộn – một trong những tác phẩm hay nhất của Tyler.”
11. Collected Stories – Lorrie Moore
Được ca ngợi là một trong những tiếng nói quan trọng nhất của văn học Hoa Kỳ, Moore là một bậc thầy truyện ngắn. Và giờ đây các câu chuyện của bậc thầy – thông minh, dí dỏm và được viết rất khéo – được tập hợp lại với nhau, gồm cả ba câu chuyện mới chưa từng được xuất bản trước đây dưới dạng sách. Những câu chuyện của Moore, theo New York Review of Books, “bất kể bạn có đọc chúng thường xuyên thế nào, chúng vẫn luôn là một nguồn mới mẻ vô tận của niềm vui và cảm hứng.”
12. Sharks in the Time of Saviours – Kawai Strong Washburn
Đan xen giữa văn hóa dân gian Hawaii với thực tế của nước Mỹ thời hiện đại, Sharks in the Time of Saviours là một tiểu thuyết đầu tay của Kawai Strong Washburn. Các nhân vật được miêu tả trong bối cảnh một Hawaii đương đại, nhưng cũng đầy huyền bí. “Đây có thể là tác phẩm đầu tay của anh ấy,” The New York Times Book Review nhận xét, “nhưng Washburn đã chứng tỏ mình là một cây bút lão luyện trong việc mổ xẻ những nơi chốn mà – mối liên kết và mất liên kết của chúng ta với chúng – phá vỡ và tái tạo lại chúng ta.”
13. Weather – Jenny Offill
Một bức tranh khảm thật nhiều chi tiết sống động, tiểu thuyết nổi tiếng Weather được thuật lại qua giọng kể của thủ thư Lizzie, người luôn nói tất tần tận về những mối bận tâm hàng ngày cùng nỗi lo lắng thường trực của cô. Chúng bao gồm những lo lắng về người mẹ rắc rối, về ông anh trai đang phục hồi sau cơn nghiện – thậm chí cả tình trạng khẩn cấp về khí hậu. Tờ Telegraph nhận xét, “Weather đã đạt được một chiến thắng hiếm hoi, đó là một bức chân dung kỳ quái về cuộc sống ngay lúc này đây.” Gợi lên nhiều suy ngẫm, những câu chuyện cười và những mảnh ký ức, cuốn sách đã “phóng to từ vi mô đến vĩ mô,” như lời tạp chí New Statesman. “Weather đã thể hiện sự lo lắng và phi lý của Thế kỷ 21.”
14. Real Life – Brandon Taylor
Real Life là câu chuyện trưởng thành của Wallace, một sinh viên đang theo học ngành Hóa sinh nhưng luôn cảm thấy lạc lõng trong ngôi trường đại học trung tây của mình. Một thanh niên nhút nhát từ Alabama, anh đã bỏ lại gia đình sau lưng – nhưng đã chẳng thể quên đi ký ức tuổi thơ đầy rắc rối. Thế rồi, anh bắt đầu gặp rắc rối với đồng nghiệp và bất ngờ gặp gỡ với một người bạn cùng lớp. “Brandon Taylor nổi lên như cây bút đầy quyền lực với màn ra mắt đầy tính nghệ thuật này,” Newsweek nhận định. “Bằng giọng văn dịu dàng, thân mật và đặc biệt rất riêng, Taylor khám phá chủ đề chủng tộc, tình dục và ham muốn thông qua một dàn nhân vật không thể nào quên.”
15. Such a Fun Age – Kiley Reid
Khi Emira Tucker 25 tuổi bị kết án oan tội bắt cóc một đứa trẻ, một loạt sự kiện dần dần hé mở và khiến ta buộc phải đặt câu hỏi về giai cấp, chủng tộc, tình phụ tử và đạo đức. Tuy nhiên, tiểu thuyết đầu tay này đã được viết rất nhẹ nhàng, có chút châm biếm dí dỏm nhưng không hề vượt giới hạn. “Quyến rũ, chân thực và càng lúc càng lôi cuốn khi nó bình tĩnh mà gây hại một cách thông minh” là lời phê bình đến từ tờ Observer. Trong khi đó Atlantic mô tả Such a Fun Age là “trò châm biếm xã hội vui nhộn, hồi hộp về đặc quyền ở đất Mỹ.”
16. Motherwell: A Girlhood – Deborah Orr
Nhà báo nổi tiếng Deborah Orr vừa qua đời vào tháng 11/2019, và đầu năm nay, cuốn sách tuyệt vời của bà – Motherwell – đã được xuất bản. Trong cuốn hồi ký thẳng thắn nhưng không kém phần hài hước này, Orr hồi tưởng về thập niên 1970, về thời thơ ấu trong một gia đình thuộc tầng lớp lao động ở Scotland và mối quan hệ phức tạp của mình với mẹ. Andrew O’Hagan viết thế này trên Guardian, “Motherwell là một kiệt tác về sự tự khám phá,” và “sự vĩ đại của nó chủ yếu nằm ở khía cạnh tâm lý, trong bức chân dung sống động về lòng tự ái của cha mẹ tác giả và bức chân dung sống động của riêng bà.” Lời bình trên Scotsman, “Cuốn sách trung thực tới tàn khốc và tự bộc lộ. Bạn sẽ chẳng thể quên nó.”
17. Apeirogon – Colum McCann
Hai người đàn ông, một gốc Israel và một gốc Palestine, đều có một cô con gái bị sát hại trong cuộc xung đột. Sau đó, họ trở thành bạn bè. Apeirogon của Colum McCann dựa trên câu chuyện có thật về tình bạn này, và đã được đón nhận, ca ngợi rộng rãi. Observer đánh giá đây là “một kiệt tác,” là “loại sách chỉ xuất hiện một lần trong một thế hệ.” “Rực rỡ … mạnh mẽ và soi rọi phản chiếu,” New York Times nhận xét. “Apeirogon là một cỗ máy thấu cảm, hoàn toàn đánh sập khoảng cách giữa người kể và người nghe … Nó đạt được mục đích của mình bằng cách hợp nhất các hành động của trí tưởng tượng và ngoại suy với thực tế lịch sử.” “Một cuốn tiểu thuyết sâu sắc về con người,” như lời BBC Culture.
18. Cleanness – Garth Greenwell
Tiểu thuyết thứ hai của Greenwell, Cleanness đã sớm lên kệ sau tác phẩm đầu tay rất được hoan nghênh What Belongs to You. Tác giả tiếp tục câu chuyện về một giáo viên người Mỹ sống ở Bulgaria, và khám phá những ký ức cùng những trải nghiệm tình dục của anh thông qua một câu chuyện rối rắm. Washington Post gọi tiểu thuyết này “đơn giản là một tác phẩm thiên tài sẽ thay đổi cách bạn hiểu thế giới và vị trí của bạn trong đó.” Trong khi đó, New York Times nhận định “những đoạn viết về tình dục thực sự nóng bỏng … Greenwell có một tài năng kỳ lạ, một thứ rất hiếm khi xuất hiện.”
19. Hood Feminism – Mikki Kendall
Ngoài việc mổ xẻ chủ nghĩa nữ quyền da trắng, cuốn sách này cũng tập trung vào các giải pháp hữu hiệu và một cách tiếp cận đầy hy vọng. Refinery 29 mô tả Hood Feminism là “dữ dội … Một giọng nói của người da đen, mới mẻ và cần thiết trong văn học nữ quyền.” Cuốn sách này là “bản kiểm tra thực tế rất cần thiết,” inews nhận xét rằng: “Tác giả thực sự can đảm khi dám lựa chọn những chủ đề nặng nề, phức tạp và chuyển chúng thành những lý lẽ cụ thể, hợp lý, cũng như đưa ra những giải pháp thực tế.”
20. The Mirror and the Light – Hilary Mantel
Phần kết được mong đợi nhiều nhất trong bộ ba tập truyện về “cánh tay phải của vua Henry VIII,” Thomas Cromwell, đã được đón nhận cực kỳ nồng nhiệt. Cromwell của Mantel là một nhân vật phức tạp, hoàn hảo, mạnh mẽ hơn về nhiều mặt so với chính nhà vua. The Mirror and the Light viết về sự sụp đổ của ông, và như Atlantic chỉ ra, “sức hút của Cromwell không bao giờ được phép tan biến.” Guardian ca ngợi cuốn sách là “một kiệt tác” và là “một cuốn tiểu thuyết đậm tính sử thi [nghĩa là] từng chút một đều ly kỳ, lôi cuốn, hài hước cách đen tối và thông minh đáng kinh ngạc như những phần truyện trước đó … Bộ ba đã được hoàn tất và chúng rất tuyệt vời.”
21. House of Glass – Hadley Freeman
Trong House of Glass, nhà báo Hadley Freeman khám phá bí mật của chính gia đình cô, tập trung vào câu chuyện cuộc đời của bà ngoại, người đã thoát khỏi nỗi kinh hoàng ở châu Âu trong Thế chiến II để đến sống ở Mỹ, cũng như cuộc đời tương phản hoàn toàn của những người anh em của bà. “Đây là sản phẩm của 20 năm nghiên cứu, và nó, bằng cách góp nhặt từng chi tiết nhỏ, đã trở thành một nghiên cứu gần như hoàn hảo về bản sắc Do Thái – về việc là người Do Thái – trong Thế kỷ 20,” Telegraph nhận định. Hay như phần bình của Kirkus “Cuốn sách chứa đựng sự đáng sợ, truyền cảm hứng và sự cảnh giác -ba phần như nhau.”
22. Actress – Anne Enright
Tiểu thuyết mới nhất của tác giả người Ireland đã được đưa vào danh sách xem xét của Giải thưởng Women’s Fiction Prize. Cuốn sách là câu chuyện về danh tiếng, quyền lực, và hành trình của cô con gái để hiểu được mẹ mình. Washington Post nhận xét nó “thật rực rỡ … dòng chảy tưởng chừng ngẫu nhiên của những câu chuyện chứa đựng sự khéo léo tuyệt vời, một trí thông minh sâu sắc được ẩn giấu đằng sau tấm gương cuộc đời.” Observer cũng ca ngợi tác giả, người trước đây đã giành Giải Booker: “Enright chiến thắng như một con tắc kè hoa: người viết hồi ký, nhà báo, nhà phê bình, con gái – trí thông minh cảm xúc của cô không biết đến giới hạn.”
23. Hamnet – Maggie O’Farrell
Tiểu thuyết mới nhất của O’Farrell được lấy cảm hứng từ câu chuyện có thật về con trai duy nhất của Shakespeare, Hamnet, người đã chết ở tuổi 11. “Hamnet là một cuốn tiểu thuyết với những suy nghĩ dồn dập như những tác phẩm tiền nhiệm của nó,” Observer nhận xét, “đồng thời có sức mạnh để cho một câu chuyện tự kể về chính mình.” The Sunday Times mô tả Hamnet là một cuốn sách “đầy mạnh mẽ” và một “khám phá đầy thi vị về nỗi đau buồn của người làm cha mẹ.”
24. Where the Wild Ladies Are – Matsuda Aoko
Tập truyện này, dịch bởi Polly Barton, được lấy cảm hứng từ thần thoại cổ Nhật Bản, nhưng đã được làm mới bằng khuynh hướng nữ quyền và bối cảnh hiện đại. Các câu chuyện về loài ác quỷ và hồn ma, về những bộ xương và vong linh, với cốt truyện gốc đi kèm cái kết mà Aoko tưởng tượng ra, tất cả được kể từ góc nhìn của một người phụ nữ đương đại. Where the Wild Ladies Are, theo Guardian, “vui nhộn, đẹp đẽ, siêu thực và dễ đồng cảm – đây là một cuốn sách phi thường.”
25. The Death of Comrade President – Alain Mabanckou
Black Moses của Mabanckou từng lọt vào danh sách Giải Booker 2017. Giờ đây, cuốn sách mới nhất của ông, The Death of Comrade President, dịch bởi Helen Stevenson, cũng được đón chào nồng nhiệt. Đây là một câu chuyện về tuổi trưởng thành lấy bối cảnh những năm 1970 tại Pointe-Noire ở Cộng hòa Congo, nơi Michel trẻ tuổi đang chật vật sống cho qua ngày, đến khi xảy ra vụ ám sát tàn bạo vị tổng thống. Bookshybooksviết về cuốn sách, “Bắt đầu tựa bức chân dung dịu dàng của một gia đình Congo rất đỗi bình thường, Alain Mabanckou nhanh chóng mở rộng phạm vi câu chuyện của mình thành một cuộc kiểm tra sâu sát về chủ nghĩa thực dân, phi thực dân hóa và ngõ cụt của lục địa châu Phi.”
26. Minor Feelings – Cathy Park Hong
Nhà thơ Cathy Park Hong đã xem xét bản sắc người Mỹ gốc Á [của mình] trong Minor Feelings. “Nó đánh thức cảm giác khó chịu đang ngủ quên trong tôi với độ chính xác của một nhà phẫu thuật,” nhà phê bình writes Jia Tolentino viết trên tờ New Yorker về tuyển tập các bài tiểu luận tìm hiểu về bản sắc, chủng tộc và chủ nghĩa tự do mới này. “Hong đang viết trong khổ sở, theo đuổi một sự giải phóng mà không phải dưới hình hài của kẻ da trắng – một âm thanh mới, một ảnh hưởng mới, một ý thức mới – và kết quả giống như những gì cô ấy đang chờ đợi.”
27. A Long Petal of the Sea – Isabel Allende
Năm 1939, một con tàu đã đưa 2.000 người tị nạn từ Nội chiến Tây Ban Nha đến Chile. “Cuộc di cư này trở thành nền tảng cho câu chuyện lịch sử mới của Allende, đang gây tiếng vang giữa bối cảnh khủng hoảng tị nạn toàn cầu ngày nay – và tương đồng với cuộc sống của chính Allende,” Jane Ciabattari viết trên BBC Culture. Được Nick Caistor và Amanda Hopkinson dịch từ tiếng Tây Ban Nha, tiểu thuyết mới nhất của Allende, theo Telegraph, là “một câu chuyện hấp dẫn về tình yêu giữa cảnh lưu đày.”
28. Our House is on Fire – Greta Thunberg và đồng sự
Câu chuyện do chính gia đình kể lại về căn bệnh Asperger của Greta Thunberg đã được ca ngợi là một thông điệp môi trường phải đọc. Our House is on Fire: Scenes of a Family and a Planet in Crisis được đồng tác giả bởi mẹ của Thunberg, Malena Ernman, người kể chuyện chính, cùng với cha cô Svante và chị gái Beata. Đó là, “một câu chuyện khẩn cấp, sáng suốt, can đảm,” David Mitchell viết trên Guardian. “Những ai quan tâm đến tương lai của hành tinh nên đọc cuốn sách này. Đó là một chẩn đoán rõ ràng. Đó là một cái nhìn tỉnh táo về thế giới. Đó là sự tràn trề hy vọng.”
Kim Phụng - bookaholicvn.wordpress.com (Theo BBC)
![[Công bố bìa] Bản Sao từ tác giả Higashino Keigo](https://dtv-ebook.com.vn/images/Tin-Sach/2025/ban-sao-higashino-keigo.jpg)
