Thuật cầm quyền có vai trò thiết yếu đối với cuộc sống của chúng ta, và là thứ nghệ thuật cực kỳ phức tạp. Chúng ta sẽ nhận ra độ phức tạp của nó khi xem xét những sai lầm kinh hoàng của những nhà cai trị xuyên suốt các thời đại, và vẫn còn tiếp diễn đến ngày nay.
Kết luận hiển nhiên là họ cần phải biết rõ hơn về công việc mà họ đang nỗ lực thực hiện, cũng như về thành tựu và sai sót nổi bật trong sự nghiệp của những chính quyền khác trong quá khứ. Về mặt này, chính quyền La Mã cổ đại hết sức phù hợp và không ai ngoài Cicero có thể bàn về nó.
Cicero sinh ra tại Arpinium trong một gia đình bản xứ sung túc. Ông được đưa đến Rome để học tập theo định hướng sự nghiệp công, và vào năm 70 TCN ông đã vươn đến địa vị trạng sư hàng đầu ở Rome, nắm giữ nhiều chức vụ quan trọng và đóng vai trò nổi bật trong chính quyền Cộng hòa La Mã. Trong khối lượng tác phẩm đồ sộ của ông, Bàn về chính quyền là cuốn sách chọn lọc những gì tinh túy nhất bàn về chính khách và chính quyền.
Đặc biệt, các công trình của Cicero hàm chứa lượng thông tin đồ sộ. Ông đóng vai trò vô cùng tích cực trong chính quyền Cộng hòa La Mã vào giai đoạn nguy kịch nhất trong vận mệnh của nó, khi ấy, mặc dù đã kiểm soát một đế chế bao la – hay cũng chính vì thế – La Mã vẫn đang sụp đổ trong cảnh chính biến và chuyên quyền. Do đó ông đã sống với chính những điều mà ông bàn luận.
Tác phẩm Bàn về chính quyền của Marcus Tullius Cicero.
Ở đây ta có một con người tham gia tích cực vào chính quyền của một trong những nhà nước vĩ đại nhất mọi thời – đó là chính quyền mà chúng ta chịu ơn thật nhiều – và đồng thời viết về nhiều mặt của nó với văn tài vô song. Ông là nguyên thủ La Mã duy nhất đã truyền đạt toàn diện cho chúng ta về niềm tin chính trị của mình, và là người đầu tiên quan tâm xem xét một cách có hệ thống các cơ chế, chiến thuật và chiến lược cai trị.
Bảy tác phẩm được tập hợp trong cuốn sách này diễn giải lòng tin đầy đam mê của ông trong việc hòa hợp quốc gia, chúng thể hiện trọn vẹn quyền lực vững mạnh của ông trong vai trò một biện giả và một tác giả. Được thực hiện sau vụ ám sát Julius Caesar khi Mark Antony chuẩn bị tiếp nhận quyền cai trị Rome, Philippics là một cuộc tấn công hùng tráng vào chế độ cai trị độc tài mà cuối cùng Cicero đã phải trả giá bằng cả mạng sống.
Trong Buộc tội Verres, ông lập luận cho việc luận tội một thống đốc tỉnh tham nhũng, nhưng các nguyên tắc của Cicero đã bị thách thức trong Biện hộ cho Murena và Biện hộ cho Balbus, khi ông bị buộc phải bảo vệ những người có tội để duy trì sự ổn định chính trị. Về nhà nước và Về luật pháp là những luận thuyết về nghệ thuật cầm quyền, trong khi Brutus là khảo sát tuyệt vời về nghệ thuật hùng biện, kỹ năng quan trọng nhất của một chính khách La Mã.
Các tác phẩm được trình bày dưới hình thức diễn văn và những cuộc thảo luận giả định. Với những hình thức này Cicero có thể thể hiện trọn vẹn trí tuệ, kiến thức và kỹ năng lập luận sắc sảo của mình. Những cuộc thảo luận giả định đầy thú vị xen những câu chuyện có phần châm biếm, hài hước cũng rất cuốn hút và giúp độc giả dễ hình dung, theo dõi.
Các công trình của Cicero cũng chính là cuộc đời ông, là những gì mà ông đã sống, chiến đấu và hy sinh để bảo vệ. Đó chính là cội nguồn của giá trị và sức lay động của tác phẩm này.
Trịnh Dung - Zing.vn
