Năm 670, Địch Công đã 40 tuổi, ông đang giữ chức Huyện lệnh một chốn khỉ ho cò gáy là huyện Lan Phường. Việc ông bị điều tới đây là do sự sắp đặt của các kẻ thù của ông tại triều đình nhưng một lần nữa ông đã đánh bại bọn đầu gấu địa phương và mang lại bình yên cho Lan Phường. Đó là chuyện đã xảy ra trong Mê Cung Án, còn Bóng Ma Trong Chùa là những sự kiện xảy ra tiếp theo.
Nhân ngày sinh nhật Đại phu nhân, Địch Công mua một chiếc hộp cổ làm quà tặng nhưng rồi ông lại phát hiện bên trong nó ghi một lời kêu cứu kỳ lạ như thể của một người đang bị giam giữ. Và thế là, như các tập khác, ba vụ án được mở ra: Một thiếu nữ bị mất tích từ mùa thu năm ngoái; cô ta có phải là người ghi lời kêu cứu trong hộp không? Một gã lưu manh bị giết trong chùa hoang, nhưng dường như thi thể của gã đã bị đánh tráo? Những nghi vấn đó có liên quan gì đến năm mươi thỏi vàng mà Chưởng cố Tư khố Bộ Hộ bị mất trộm?
Như các tập khác, Bóng Ma Trong Chùa lại lồng ghép nhiều yếu tố lịch sử và văn hóa Trung Quốc; đặc biệt là ngôi chùa hoang đã từng là thánh địa Phật giáo Mật tông, nhưng dường như không nhận được nhiều thiện cảm của các nhà nho. Ngoài ra, trong tập này, các phu nhân của Địch Công cũng được lên sân khấu, đặc biệt là Tam phu nhân, sau khi bị tác giả cho ăn hành ở Hoàng Kim Án thì đến Bóng Ma Trong Chùa đã có cơ hội được tỏa sáng. Vài nhân vật nữ xinh đẹp và cá tính khác cũng có nhiều đất diễn, lại càng khẳng định khả năng của tác giả trong việc nghĩ ra đủ loại biến thái để gán cho các nhân vật.
Nhưng xét cho cùng, đây là sân khấu của Địch Công, ông vẫn bình tĩnh, tháo vát và giỏi quan sát như thường, vẫn phá án một cách thật gọn gàng, sạch sẽ. Tuy nhiên tác giả hơi bị lú, có lẽ là do thời gian sáng tác các tập hơi xa nhau:
– Ngày 15 tháng 1 năm 670, tết Nguyên tiêu, Địch Công vẫn ở Phổ Dương phá giải vụ án Hai gã hành khất trong tập Địch gia bát án.
– Địch Công rời Phổ Dương đến Lan Phường trong năm 670, khi vừa đến nơi thì bắt đầu phá giải vụ Mê Cung Án.
– Mê Cung Án diễn ra vào cuối hè hoặc đầu thu: các nhân vật mặc áo mỏng và hoa cúc bắt đầu nở, có cả hoa lan và ong vo ve.
– Trong vụ Bóng Ma Trong Chùa lại nhắc đến vụ trộm vàng xảy ra vào ngày 2 tháng 8 năm Tân Tỵ 669 (năm ngoái) khi Địch Công vẫn đang ở Phổ Dương (sắp phá vụ án Thi nhân và sát nhân vào ngày tết Trung thu). Vụ án mở đầu Bóng Ma Trong Chùa có sự xuất hiện của hoa hạnh nở rộ, nên vụ án này phải xảy ra vào cuối xuân đầu hè 670.
– Lão Hồng than thở mùa đông ở Lan Phường thật khắc nghiệt, tức là team Địch Công hẳn đã phải trải qua mùa đông cuối năm 669 – đầu năm 670 ở Lan Phường.
– Mê Cung Án diễn ra trước Bóng Ma Trong Chùa khoảng nửa năm. Vụ án thiếu nữ mất tích và vụ án mất trộm vàng lại cũng xảy ra trước Bóng Ma Trong Chùa khoảng nửa năm?
– Thời gian diễn ra Mê Cung Án và Bóng Ma Trong Chùa có mâu thuẫn như vậy, Địch Công đến Lan Phường vào thời điểm nào?
Mâu thuẫn nhỏ thôi, cũng chẳng ảnh hưởng gì đến cốt truyện nhưng cảm giác ghi chép các cột mốc thời gian ra giấy và bắt lỗi tác giả thì rất khoái.
Sadie Mẫn Nhi
***
Robert Van Gulik (1910-1967) là một nhà Đông phương học uyên thâm, từng học Pháp luật và Ngôn ngữ phương Đông tại Hà Lan; năm 1935 nhận học vị tiến sĩ nhờ công trình nghiên cứu về Ấn Độ, Tây Tạng (Trung Quốc) và Viễn Đông. Những năm tiếp theo, liên tục làm công việc của một quan chức ngoại giao tại Trùng Khánh, Nam Kinh (Trung Quốc), Tôkyô (Nhật Bản) và một số nước khác; cuối đời trở thành đại sứ Hà Lan tại Nhật Bản. Ông là tác giả của hàng loạt cuốn sách nổi tiếng về văn hóa phương Đông, như “Trung Quốc cổ đại cầm học”, “Kê Khang cầm phú”, “Trung Quốc hội họa giám thưởng”, “Địch công án”, “Xuân mộng tỏa ngôn”, “Bí hí đồ khảo”, Trung Quốc cổ đại phòng nội khảo”…
Celebrated Cases of Judge Dee (Địch Công Án/ Những cuộc điều tra của quan Địch) gồm 16 tập. Một loại tiểu thuyết trinh thám - công án về quan án Địch Công được xây dựng dựa trên nguyên mẫu của tể tướng Địch Nhân Kiệt (630 - 700) một nhân vật có thật sống vào đời nhà Đường thế kỷ thứ VII. Sinh tại Tĩnh Châu, phủ Thái Nguyên (Sơn Tây) Địch Nhân Kiệt đã làm quan tại các địa phương dưới các chức vụ huyện lệnh, Pháp tào Tham quân, Tuần phủ,Thứ sử. Năm 47 tuổi ông về kinh đô Trường An làm Đại lý thừa Tự khanh rồi lần lượt được thăng lên Thị ngự sử, Thị lang bộ Công, thượng Thư tả thừa, hai lần làm Trung thư lệnh (tể tướng) và đô đốc dưới quyền nữ hoàng đế Võ Tắc Thiên. Phẩm chất đạo đức và tài phá án của ông đã được người đời ca tụng sủng ái đến mức như huyền thoại. Không những là người có hiểu biết về pháp luật, về tâm lý con người, Địch Công còn biết cả kiếm thuật, võ thuật lẫn chữa bệnh, một quan toà cổ đại Trung Quốc mang dáng dấp của Sherlock Holmes... Cùng với bốn hộ vệ mưu trí, dũng cảm, xả thân vì chủ như Hồng Lương, Mã Tôn, Triệu Thái và Tào Can - những giang hồ hảo hán được ông giác ngộ và cho đi theo, Địch Công đã phá được rất nhiều vụ án ly kỳ. Robert Van Gulik cũng khéo léo đưa vào bộ tiểu thuyết trinh thám này những nét văn hóa, lịch sử, phong tục của Trung Quốc.
***
Địch Công kỳ án là bộ tiểu thuyết 16 tập thuộc dòng trinh thám quan án. Nội dung tác phẩm xoay quanh nhân vật Địch Nhân Kiệt và các trợ thủ thân tín, cùng những vụ kỳ án muôn màu muôn vẻ ông đã phá giải trên hành trình thăng tiến từ một Huyện lệnh lên đến chức Tể tướng.
Có thể nói, tác giả đã hội tụ và đúc kết những gì tinh hoa nhất của hai dòng trinh thám phương Đông và phương Tây vào kiệt tác Địch Công kỳ án. Bộ tiểu thuyết được viết theo phong cách đậm chất duy lý, đồng thời cũng là tác phẩm trinh thám phương Tây đầu tiên đi theo mô tuýp trinh thám quan án và mang lại sức sống mới cho dòng trinh thám đậm chất phương Đông này. Nhờ vậy mà đến tận bây giờ, Địch Công kỳ án vẫn giữ vị trí độc tôn đặc biệt, là tác phẩm thành công nhất trong dòng trinh thám quan án.
***
Chốn hoang phế nảy ra quái sự
Đêm ma mị đồng lõa mưu gian
Ả đứng bất động, nhìn chăm chăm vào vật nằm bên miệng giếng cổ. Không một ngọn gió nào xuất hiện giữa bầu không khí nóng ẩm đang bủa vây khu vườn của ngôi chùa tối tăm. Vài bông hoa hạnh rung rinh trên tán cây trải rộng trên đầu người, trắng sáng lên trong đốm lửa từ chiếc đèn lồng. Và càng trắng hơn khi nằm lẫn giữa những vết máu trên nền đá nhuốm màu thời gian.
Kéo tà áo rộng sát vào ngực, ả nói với nam nhân cao lớn đứng bên mình, “Ném cả nó xuống giếng đi! Rất an toàn; giếng cổ này đã nhiều năm không ai lui tới. Ta không nghĩ còn có ai biết về nó.”
Nam nhân khắc khoải nhìn khuôn mặt vô hồn, tái xám của ả, đặt ngọn đèn lồng lên đống đá cuội và gạch vỡ cạnh giếng rồi vừa run rẩy với vẻ sốt ruột, vừa tháo chiếc khăn quàng ra.
“Ta muốn an toàn gấp đôi, nàng thấy không. Ta sẽ gói nó lại và…” Nhận thấy mình đã lớn tiếng giữa khu vườn của ngôi chùa hoang, hắn lại thì thầm, “…và chôn nó trong rặng cây phía sau chùa. Tên say rượu ngu ngốc kia có vẻ đang ngủ và sẽ không có ai còn thức sau nửa đêm.”
Ả bình thản đứng nhìn hắn bọc cái thủ cấp trong khăn quàng. Những ngón tay hắn run lên dữ dội đến nỗi hắn khó khăn lắm mới buộc chặt được nút thắt.
“Ta không thể làm nổi!” Hắn thì thào chống chế. “Thật là… thật quá sức của ta. Sao… sao nàng lại dám ra tay vậy? Hai lần, và thật giảo hoạt…” Ả nhún vai.
“Chàng cần phải biết về khoảng trống giữa các khớp xương”, ả đáp lãnh đạm. Rồi ả cúi mình bên miệng giếng cổ. Từng cụm dây thường xuân dày đặc đã phủ kín phần gỗ mục nát của thanh xà cũ kỹ và những dải phướn dài rủ xuống trong bóng đêm thâm sâu, bám vào một sợi dây mòn, lúc trước dây còn treo một chiếc gầu. Có gì đó xao động trong tán lá rậm rạp của đám cây cổ thụ. Hoa hạnh trắng lại đổ xuống như mưa. Vài bông rơi đúng tay ả. Hoa lạnh như tuyết. Ả thu tay lại và phủi hoa đi. Rồi ả chậm rãi nói, “Tiết đông năm trước, khu vườn này bị tuyết phủ trắng xóa. Một màu trắng xóa…” Giọng ả lạc đi.
“Đúng thế”, gã nam nhân hăm hở. “Đúng rồi! Trong thành cũng rất đẹp. Tuyết đóng thành nhũ trên mái ngôi chùa bên hồ sen trong những chiếc chuông nhỏ”, hắn lau khuôn mặt nóng bỏng ướt sũng rồi nói thêm, “Không khí lạnh thật sảng khoái. Ta còn nhớ rằng sáng hôm đó…”
“Đừng nhớ nữa”, ả lạnh lùng ngắt lời. “Quên hết đi! Chỉ nghĩ đến tương lai thôi. Vì lúc này chúng ta sẽ có thể đạt được tương lai ấy. Tất cả. Mau đi thôi, ra khỏi chốn này.”
“Bây giờ?” Hắn kinh ngạc. “Ngay sau khi…” Hắn nhìn ả khinh khỉnh rồi vội nói, “Ta đã nói là ta mệt quá rồi. Thật đó!”
“Mệt ư? Chàng vẫn luôn khoe khoang về sức vóc của mình!”
“Nhưng đâu còn gì để phải vội vàng nữa, đúng không? Chúng ta có thể đi và đạt được tương lai ấy bất cứ khi nào chúng ta muốn. Và chúng ta…”
“Ta bỗng có việc gấp. Nhưng ta có thể hoãn lại. Chỉ một đêm thôi nhé?”
Hắn nhìn ả buồn bã. Và khát vọng của hắn đối với nữ nhân này thật cay đắng, khiến hắn chịu giày vò.
“Sao nàng không thể là của ta, của riêng ta thôi?” Hắn van nài. “Nàng biết ta sẽ làm bất cứ điều gì nàng muốn. Ta đã chứng minh rồi đấy, ta…”
Hắn bật khóc, vì hắn thấy ả không nghe những lời hắn vừa nói. Ả đang chăm chú nhìn lên khoảng không giữa những tán lá, rải rác những bông hoa trắng. Đỉnh của hai tòa bảo tháp ba tầng đâm xuyên vào nền trời đêm. Cả hai ngọn tháp sừng sững hai bên sảnh chính của ngôi chùa, tạo nên sự đối xứng hoàn hảo.
...
Mời các bạn đón đọc
Địch Công Kỳ Án Tập 11: Bóng Ma Trong Chùa của tác giả
Robert van Gulik.
-ken-spillman.jpg)
