Truyện dài Cuộc Phiêu Lưu Của Mít Đặc Và Các Bạn (1953 - 1954), được Nosov sáng tác dưới ảnh hưởng của những hồi ức tuổi thơ. Truyện dài này cùng với các truyện Trong những trang sách giàu tưởng tượng và tươi vui dí dỏm này, tác giả đã xây dựng nên một thế giới các cô các chú tí hon hết sức tinh nghịch và ngộ nghĩnh.
Các cô các chú tí hon, đặc biệt là các chú, không giống các bác lùn râu bạc trong các truyện cổ xưa tí nào mà lại y hệt như con người chúng ta ngày nay; những người cực kỳ hoạt động, lúc nào cũng hăng say lao động, đốn cây cưa gỗ, chế tạo những máy móc kỳ lạ, luôn luôn làm thơ, ca hát và khám phá ra những vùng đất mới mẻ…
Mít Đặc, nhân vật chính trong truyện, có nết tốt như rất ham hiểu biết, cái gì chú cũng muốn học: học nhạc, học vẽ, học làm thơ, học lái ôtô… những chỉ vì tội chú nông nối, lười suy nghĩ nên học cái gì cũng chẳng thành công. Chú cũng có nết xấu là đối xử không tốt với các bạn gái, hay nói khuếch khoác và thích chỉ tay năm ngón hơn là bắt tay vào việc… Trái lại với Mít Đặc, Biết Tuốt là chú tí hon thông minh, hiểu biết rộng, chín chắn và Mắt Xanh là cô tí hon điềm đạm, hòa nhã, có quan hệ bạn bè đúng đắn, đã thành thật giúp đỡ Mít Đặc nhận ra sai lầm trước đây của chú.
Qua những trang viết dí dỏm, tươi vui và giàu trí tưởng tượng, công thêm những minh họa sinh động, ngộ nghĩnh, độc giả nhỏ tuổi sẽ được bước vào một thế giới mới mẻ, kỳ lạ nhưng cũng rất gần gũi, thân quen. Chính vì thế mà từ khi ra đời vào năm 1954 cho đến nay, tác phẩm mang tính giáo dục cao này của nhà văn người Ucraina, Ni-cô-lai Nô-xốp, đã luôn cuốn hút được hàng chục triệu trẻ em trên khắp thế giới.
***
Người ta gọi họ là tí hon vì họ chỉ lớn xấp xỉ bằng quả dưa chuột nhỏ. Họ ở tại một thành phố rất đẹp, đẹp như mọi thành phố trong truyện thần tiên. Xung quanh các nhà mọc đủ các thứ hoa: hoa mẫu đơn, hoa cúc, hoa lan và các phố xá mang những tên hoa: phố Hoa Bìm Bìm, phố Hoa Cúc, phố Hoa Mua. Còn thành phố được gọi là thành phố Hoa, nằm trên bờ suối mà các cô chú tí hon gọi là sông Dưa Chuột vì chung quanh mọc rất nhiều dưa chuột.
Đằng sau con sông có một khu rừng. Các cô chú tí hon lấy vỏ cây bạch dương làm thuyền và dùng thuyền đó qua sông vào rừng kiếm quả, hạt dẻ và nấm. Bé bỏng như họ mà đi hái quả đã là cả một việc công phu, nhưng muốn kiếm hạt dẻ thì họ lại còn phải khổ công hơn nữa, họ phải trèo lên cành cây mang theo cả cưa, vì lẽ dĩ nhiên họ không thể nào hái hạt dẻ bằng tay không được. Khi họ đi hái nấm, họ cũng phải dùng cưa để cưa nấm sát đất rồi đẵn ra thành nhiều miếng nhỏ để tha về nhà cho tiện.
Có hai loại tí hon: tí hon trai và tí hon gái. Các chú tí hon thường mặc một chiếc quần dài hoặc đánh một cái quần đùi có dây đeo, còn các cô tí hon thì ưa mặc áo dài màu sặc sỡ. Ngại mất thì giờ chải đầu chải tóc, các chú thích cắt tóc ngắn, còn các cô thì trái lại, để tóc thật dài và ưa chải chuốt cho đẹp. Các cô tết tóc thành những cái đuôi sam dài và thắt bằng những dải vải nhỏ, họ đeo những chiếc nơ cả ở giữa đỉnh đầu. Nhiều chú tí hon tự hào rằng mình là con trai, không đi lại chơi bời gì với các cô tí hon. Còn về phía các cô thì lại mong đừng có chuyện gì dính dáng với các chú tí hon. Mỗi khi trông thấy một chú tí hon đi tới là các cô vội vàng rảo bước qua phố. Các cô làm thế là đúng, bởi vì có một vài chú tí hon hễ đi gần các cô là thế nào cũng nói những điều bậy bạ hoặc xô đẩy họ, hoặc xấu thói hơn nữa là giật đuôi sam của họ. Dĩ nhiên là cũng có những chú tí hon không làm như vậy nhưng điều đó có ghi rõ ràng ở trên trán họ đâu, cho nên tốt hơn hết là các cô đừng có chạm mặt với các chú. Các chú lúc cáu lên gọi các cô bằng mọi biệt hiệu nhảm nhí và ngược lại, các cô cũng tặng cho các chú đủ thứ tên cay cú.
Có lẽ một vài bạn đọc sẽ kêu rằng tôi bịa ra những chuyện này và trong thực tế làm gì có những chú tí hon như thế. Nhưng tôi không nói là trong thực tế có những chú như vậy. Thực tế là một việc và một thành phố trong truyện lại là một việc khác. Trong một thành phố ở trong truyện thì việc gì cũng có thể xảy ra được.
images
Mười sáu chú tí hon cùng ở một căn nhà trong phố Hoa Bìm Bìm. Thoạt tiên là Biết Tuốt. Người ta gọi chú như vậy là vì chú hiểu biết rất nhiều điều. Và chú hiểu biết nhiều điều là bởi vì chú đọc rất nhiều sách. Trong phòng của chú, chỗ nào cũng có sách: trên bàn và dưới gầm bàn, trên giường và dưới gầm giường nữa. Biết Tuốt đọc sách nhiều nên đã trở thành thông thái: người ta yêu mến chú và lắng nghe chú nói. Bao giờ chú cũng mặc một bộ quần áo đen và khi chú ngồi vào bàn đọc sách với cặp kính đeo trên mũi thì người ta cứ ngỡ chú là một vị giáo sư.
Sau đó là bác sĩ Thuốc Viên nổi tiếng có tài chữa mọi bệnh cho các cô chú tí hon. Lúc nào người ta cũng thấy chú khoác áo choàng trắng và đội mũ trắng. Ngoài ra còn có chú thợ máy Bù Loong với chú giúp việc Đinh Vít; chú Nước Đường nghiện uống nước ngọt có ga, một chú tí hon lịch sự nhất, vốn hay bực mình khi người khác quên nói “cám ơn” hay “xin vô phép”; chú thợ săn Viên Đạn với con chó Mực và khẩu súng bắn bằng đạn nút bấc; hoạ sĩ Thuốc Nước, nhạc sĩ Kèn Đồng. Còn có các chú Cáu Kỉnh, Lặng Lẽ, Tròn Xoay, Nhanh Nhảu, Mất Sạch, và hai anh em chú Ngộ Nhỡ, Chắc Chắn. Nhưng người mà ai cũng quen biết là Mít Đặc. Người ta gọi chú như vậy là vì chú chẳng hiểu biết điều gì cả.
Chú đội một cái mũ to xanh biếc và mặc một cái quần vàng, một chiếc áo sơ mi màu da cam và thắt một cái cà vạt xanh lá cây. Tính chú ưa những màu sặc sỡ, ăn mặc loè loẹt như con vẹt, cả ngày chú lượn quanh thành phố, bịa đặt ra đủ chuyện để kể cho bất kỳ ai muốn hóng chuyện và thường xuyên trêu chọc các cô tí hon. Nhác thấy chiếc áo sơ mi màu da cam của chú là các cô đã quay gót trở về nhà. Mít Đặc có một cậu bạn là chú Tịt Mũi ở phố Hoa Cúc. Hai chú mà tán chuyện thì kéo dài đến hàng giờ và mỗi ngày gây sự với nhau hai mươi lần và cũng xử hoà hai chục bận.
Đây là một chuyện đã xảy ra làm cho Mít Đặc nổi danh đình đám.
Một hôm, Mít Đặc lượn chán trong thành phố rồi ra ngoài đồng chơi. Ngoài đồng vắng tanh vắng ngắt. Chỉ có một con bọ dừa đang bay. Con bọ dừa vốn mắt không được tinh cho lắm nên húc ngay phải gáy Mít Đặc. Mít Đặc ngã lăn ra đất. Con bọ dừa liền thừa cơ lủi mất. Khi Mít Đặc đứng dậy, chú nhìn quanh tự hỏi không biết người nào đã làm cho chú té nhào. Chú chẳng trông thấy một ai.
Chú tự nhủ: “Chắc có cái gì từ trên trời rơi xuống?”
...
Mời các bạn đón đọc
Chuyến Phiêu Lưu Của Mít Đặc Và Các Bạn của tác giả
Nikolai Nosov.
