Nguyễn Thị Hạnh (dịch)
Đêm Ngàn Mắt (Night Has A Thousand Eyes) mang âm hưởng u tối như nhiều tác phẩm khác của Cornell Woolrich: đêm đen, bóng tối và cái chết bao trùm khắp câu chuyện tạo nên bầu không khí bất an và hồi hộp. Nhưng lần này, lưỡi hái tử thần không còn nằm trong tay một kẻ thủ ác bằng xương bằng thịt, mà là thứ gì đó đang ẩn mình trong bóng tối ngoài kia... Những vì sao lấp lánh trên bầu trời tựa như ngàn con mắt đang dõi theo ta, khiến ta không thể chối bỏ số phận cũng như chạy thoát khỏi thời khắc định mệnh.
***
Vào một đêm hè đầy sao, chàng thám tử trẻ tuổi Shawn trên đường đi làm về đã cứu được một thiếu nữ định nhảy cầu tự tử.
Cô gái xinh đẹp, trẻ trung lại là con gái độc nhất của một triệu phú.
Nhưng cô có một nỗi sợ hãi kỳ lạ với những vì sao với một lý do lạ lùng hơn bao giờ hết: Một nhà tiên tri đã dự đoán cha cô sẽ bỏ mạng trong hàm sư tử vào đúng nửa đêm.
Nghe Shawn báo cáo, một đội thám tử lập tức được cử đi bảo vệ cha con cô gái và điều tra hành tung nhà tiên tri bí ẩn.
Ông ta thực sự nhìn thấu tương lai hay chỉ là một kẻ gian trá đang ấp ủ những âm mưu xấu xa?
Thế lực đứng sau chi phối tất cả là một kẻ bằng xương bằng thịt hay là một thứ mang tên ĐỊNH MỆNH?
***
Reivew Steven Nguyễn:
"Đêm ngàn mắt" mở đầu bằng một không gian tăm tối cùng bầu khí tĩnh lặng, cô đơn pha chút lãng mạn, huyền hoặc. Nổi bật giữa khung cảnh đó là Shawn - chàng thanh tra trẻ tuổi - đang chậm rãi, khoan thai dạo bước trên cung đường quen thuộc, đắm chìm trong sự thanh bình của buổi hôm. Anh nào biết được rằng chỉ chốc nữa thôi, một sự kiện, một dấu mốc quan trọng sẽ diễn ra và khiến cuộc đời tầm thường, bình dị của anh thay đổi mãi mãi: cuộc chạm trán với một thiếu nữ xinh đẹp, giàu có nhưng lại mang trong mình nỗi ám ảnh khủng khiếp. Nó đuổi đeo cô dai dẳng, nó rút cạn sinh lực, bào mòn tinh thần, nó buộc cô phải tìm đến cái chết. Nó không phải ma quỷ, cũng chẳng phải một chứng bệnh tai ác, ta thậm chí không thể gắn nó với bất kỳ một khái niệm xấu xa nào. Người ta gọi nó bằng những cái tên rất đỗi mỹ miều: nó là vì sao, nó là định mệnh.
"Sợ hãi" và "cuốn hút" là 2 từ đầu tiên xuất hiện trong đầu mình khi nhắc đến "Đêm ngàn mắt". Thuộc một trong số những tiểu thuyết tiêu biểu nhất của Woolrich, tác phẩm tiếp tục mang đến cho người đọc một cốt truyện đen tối với nhiều tình tiết ly kỳ, hấp dẫn và gợi tò mò đến độ một khi đã đắm mình vào thì không cách chi dứt ra được.
Truyện kể theo hai ngôi thứ nhất và thứ ba với góc nhìn thay đổi linh hoạt theo từng chương. Một lần nữa, ngòi bút tài hoa của Woolrich lại được phô diễn qua việc xây dựng, chắp nối những tình tiết tưởng chừng như hết sức tầm thường thành một bức tranh nghệ thuật đầy ẩn ý, trừu tượng, kích thích trí tò mò, lòng ham muốn tìm tòi, khám phá của độc giả, nhưng đồng thời buộc họ phải thưởng lãm bức họa theo đúng cái cách mà tác giả mong muốn, tức chỉ thấy những cái nên thấy và được phép thấy.
Như bao tác phẩm thuộc dòng Noir khác, điểm nổi bật nhất trong "Đêm ngàn mắt" chính là bầu không khí "đen" được tái hiện qua giọng văn trần thuật đầy ma mị của tác giả. Đặc biệt, trong tác phẩm này, bầu không khí nặng nề, căng thẳng đó được đè nén đến cực hạn bởi những mốc thời gian sát sao, những tình huống ngặt nghèo nhằm đẩy tâm lý nhân vật lên đến đỉnh điểm, để rồi vỡ òa ra vào những trang cuối tác phẩm trong một cái kết nặng nề và ám ảnh. Thật vậy, áp lực như toát ra ngoài trang sách, đi vào thế giới thực, xâm nhập và gây tác động mãnh liệt lên thần kinh độc giả.
Đọc xong tác phẩm, mình trộm nghĩ, nếu cốt truyện "Đêm ngàn mắt" rơi vào bàn tay của một văn sĩ vụng về, có lẽ sẽ chẳng khác gì một mớ phế phẩm. Nhưng dĩ nhiên, Woolrich không vụng về, trái lại, ông đủ khả năng biến những thứ tầm thường thành điều phi thường.
P/S: tác phẩm này không thuần trinh thám, nên xếp vào thể loại tâm lý - kỳ bí thì phù hợp hơn.
***
Cornell Woolrich (1903-1968) là một trong những nhà văn “trinh thám đen” vĩ đại nhất thế kỷ XX. Ông để lại một kho tàng đồ sộ gần 200 truyện ngắn hình sự. Nhưng tiểu thuyết trinh thám mới là lĩnh vực ông để lại dấu ấn lớn hơn cả.
Truyện của Woolrich không có một hình mẫu thám tử cố định, nhưng vẫn cuốn hút độc giả bởi hình ảnh những con người bình dị phải vùng vẫy thoát khỏi định mệnh nghiệt ngã bủa vây. Văn phong tinh tế, tình tiết đầy ám ảnh, kết thúc bất ngờ, tất cả đã tạo cho Woolrich một phong cách rất riêng. Ông được mệnh danh là “Poe của thế kỷ XX”.
Cornell Woolrich cũng là một trong những nhà văn trinh thám có nhiều tác phẩm được dựng phim nhất: gần 60 lần chuyển thể lên màn ảnh rộng, trong đó có ba bộ phim gần chạm ngưỡng kinh điển là Phantom Lady, The Window và No Man of Her Own. Đạo diễn danh tiếng Alfred Hitchcock đặc biệt ưu ái khi chọn đến 5 truyện ngắn của ông để chuyển thể, nổi tiếng nhất là Rear Window.
Mời các bạn đón đọc
Đêm Ngàn Mắt của tác giả
Cornell Woolrich.
