Sau khi đọc một cách vô cùng hứng thú và chăm chú từ đầu chí cuối quyển sách của John Reed "Mười ngày rung chuyển thế giới", tôi hết lòng giới thiệu tác phẩm này với công nhân tất cả các nước.
Tôi mong muốn cuốn sách này được phát hành hàng triệu bản và dịch ra đủ mọi thứ tiếng, vì nó cung cấp một bức tranh xác thực và vô cùng sinh động về những sự kiện cực kỳ quan trọng để hiểu thế nào là cách mạng vô sản, thế nào là một chuyên chính vô sản.
Những vấn đề đó ngày nay được thảo luận rộng rãi, nhưng trước khi chấp nhận hoặc bác bỏ những ý kiến này, cần phải hiểu biết ý nghĩa của sự quyết định của mình.
Chắc chắn là quyển sách "Mười ngày rung chuyển thế giới" của John Reed sẽ làm sáng tỏ thêm vấn đề căn bản này của phong trào công nhân toàn thế giới.
***
John Reed (1887 - 1920) là một nhà văn, nhà báo]] người Mỹ và là người đã sáng lập ra Đảng Công nhân cộng sản, tiền thân của Đảng Cộng sản Hoa Kỳ vào năm 1918. Ông là tác giả của một tác phẩm nổi tiếng viết về Cách mạng tháng Mười Nga mang tên Ten days that shook the world (Mười ngày rung chuyển thế giới). Ông cũng là chồng của nhà văn, nhà đấu tranh nữ quyền Louise Bryant.
John Reed sinh ngày 22 tháng 10 năm 1887 ở Porland, Oregon, Hoa Kỳ, con trai của Charles Jerome và Margaret (Green) Reed. Sau khi tốt nghiệp phổ thông năm 1906, ông đến học ở Đại học Havard và sau khi tốt nghiệp đại học ông nhanh chóng trở thành một nhà văn và nhà báo khá nổi tiếng. Ông viết nhiều bài báo, truyện ngắn, thơ và cả kịch đăng trên các báo và tạp chí hàng đầu nước Mỹ. Trong khoảng thời gian viết báo, ông đã đi khắp nước Mỹ, được tiếp xúc với nhiều người nên ông phần nào hiểu được đời sống của giai cấp công nhân do đó ông trở nên có cảm tình với giai cấp công nhân.
Khi cuộc Chiến tranh thế giới thứ nhất xảy ra vào năm 1914, John Reed, với tư cách là phóng viên chiến trường, đã đến châu Âu và ông có mặt trên nhiều chiến trường từ Pháp, Đức, Ý, Thổ Nhĩ Kỳ và Nga. Có mặt trực tiếp trong cuộc chiến tranh và trên nhiều chiến trường, ông đã thấy hết sự tàn bạo và phi nghĩa của cuộc chiến tranh này nên khi về nước ông đã viết nhiều bài báo tố cáo chiến tranh. Vì những hành động đó, ông bị đưa ra tòa án New York.
Mùa hè năm 1917, John Reed đến nước Nga. Thời điểm này nước Nga vừa trải qua cuộc Cách mạng tháng Hai và xảy ra một tình trạng chưa từng có, hai chính quyền song song tồn tại: chính phủ lâm thời của giai cấp tư sản và các xô viết đại biểu công nhân, nông dân, binh lính nên nước Nga đang sôi sục chuẩn bị cho một cuộc cách mạng lật đổ chính phủ lâm thời. Khi Cách mạng tháng Mười Nga nổ ra vào ngày 7 tháng 11 năm 1917, John Reed đã luôn có mặt ở những địa điểm nóng bỏng nhất từ Petrograd đến Điện Smonyl. Trước thành công của Cách mạng tháng Mười, năm 1918 khi trở về Mỹ ông cũng nhũng người cùng chí hướng thành lập Đảng Công nhân cộng sản, tiền thân của Đảng Cộng sản Hoa Kỳ. Không chỉ tham gia sáng lập Đảng Cộng sản Mỹ, ông còn hoạt động tích cực trong Quốc tế Cộng sản.
Năm 1920, ông tham dự đại hội công nhân phương Đông. Tại đây, ông bị bệnh cúm nặng và mất vào ngày 17 tháng 10 năm 1920. John Reed được mai táng gần chân tường Điện Kremli tại Moskva cùng với nhiều chiến sĩ cách mạng khác.
***
John Reed đến Nga vào mùa hè năm 1917. Tại đây, ông đã được chứng kiến bước chuyển mình của xã hội Nga, báo trước một cơn bão cách mạng đang tràn đến. Bên cạnh chính quyền của chính phủ lâm thời giai cấp tư sản, có một chính quyền khác tồn tại song song của giai cấp công nhân, nông dân và binh lính nước Nga với các Xô viết đại biểu.
Khi Cách mạng Tháng Mười Nga nổ ra vào ngày 7/11/1917, John Reed đã thấy được sức mạnh của quần chúng công nông binh dưới sự dẫn dắt và lãnh đạo của những người Bolshevik. Ông đã có mặt ở các địa điểm nóng bỏng nhất, từ Cung điện Mùa đông ở thành Petrograd đến điện Smol’nyi trong những ngày khởi nghĩa giành chính quyền và cả ở bên các chiến lũy trên đường phố Moskva sục sôi cách mạng.
Có thể nói, những ngày sát cánh bên các chiến sĩ Bolshevik, lần diện kiến Lênin, hay những lần bị chính quyền Mỹ bắt giam… đã khiến những tư tưởng cộng sản, tư tưởng về cách mạng tháng Mười, về cái lý của những người cộng sản, của giai cấp công nhân đứng lên giải phóng dân tộc, giải phóng giai cấp thấm đẫm trong tâm hồn nhà báo – chiến sĩ John Reed. Và, “Mười ngày rung chuyển thế giới” đã ra đời trong hoàn cảnh ấy.
Xuất bản năm 1919 tại New York, cuốn sách gồm 12 chương, diễn giải nguyên nhân dẫn đến cuộc Cách mạng Tháng Mười Nga vĩ đại và quá trình diễn ra sự kiện lịch sử này. Mặc dù John Reed giới thiệu với người đọc về cuộc cách mạng qua góc nhìn của một người ngoại quốc nhưng ông đã đem đến cho độc giả một cảm nhận hết sức chân thực và toàn cảnh về cuộc cách mạng vĩ đại ở nước Nga. Có thể nói, trong “Mười ngày rung chuyển thế giới”, John Reed đã làm được đúng như những gì chính ông từng kì vọng, đó là: “Kể lại lịch sử những ngày vĩ đại ấy bằng con mắt của một người ghi chép có lương tâm, cố gắng ghi lại sự thật”.
Ngay sau khi xuất bản, “Mười ngày rung chuyển thế giới” đã thu hút được sự chú ý đặc biệt của dư luận. Và cho tới nhiều thập kỷ sau, tác phẩm này vẫn được tạp chí New York Times xếp vào danh sách “100 ấn phẩm báo chí xuất sắc nhất mọi thời đại”.
Lênin đã đánh giá rất cao cuốn sách “Mười ngày rung chuyển thế giới”. Có thể nói, sự trân trọng của Lenin đối với cuốn sách này cũng chính là sự trân trọng mà lãnh tụ Bolshevik dành cho tác giả John Reed, một nhà báo Mỹ đã sống tại Nga trong những ngày sục sôi của Cách mạng Tháng Mười để có những trang viết rất chân thực, sâu sắc và xúc động về sự kiện này. Chính vì điều đó, sau khi qua đời vào ngày 17/10/1920, thi hài ông được vinh dự mai táng gần chân tường điện Kremlin của Moskva.
Mời các bạn đón đọc Mười Ngày Rung Chuyển Thế Giới của tác giả John Reed.
