Từ toán học có nghĩa là "khoa học, tri thức hoặc học tập". Ngày nay, thuật ngữ "toán học" chỉ một bộ phận cụ thể của tri thức - ngành nghiên cứu suy luận về lượng, cấu trúc, và sự thay đổi; là ngôn ngữ của vũ trụ. Lĩnh vực của ngành học về Lịch sử Toán học phần lớn là sự nghiên cứu nguồn gốc của những khám phá mới trong toán học, theo nghĩa hẹp hơn là nghiên cứu các phương pháp và ký hiệu toán học chuẩn trong quá khứ.
Trước thời kì hiện đại và sự phổ biến rộng rãi tri thức trên toàn thế giới, các ví dụ trên văn bản của các phát triển mới của toán học chỉ tỏa sáng ở những vùng, miền cụ thể. Các văn bản toán học cổ nhất từ Lưỡng Hà cổ đại (Mesopotamia) khoảng 1900 TCN (Plimpton 322), Ai Cập cổ đại khoảng 1800 TCN (Rhind Mathematical Papyrus), Vương quốc Giữa Ai Cập khoảng 1300-1200 TCN (Berlin 6619) và Ấn Độ cổ đại khoảng 800 TCN (Shulba Sutras). Tất cả các văn tự này có nhắc đến Định lý Pythagore; đây có lẽ là phát triển toán học rộng nhất và cổ nhất sau số học cổ đại và hình học.
Những cống hiến của Hy Lạp cổ đại với toán học, nhìn chung được coi là một trong những cống hiến quan trọng nhất, đã phát triển rực rỡ cả về phương pháp và chất liệu chủ đề của toán học.
Một đặc điểm đáng chú ý của lịch sử toán học cổ và trung đại là theo sau sự bùng nổ của các phát triển toán học thường là sự ngưng trệ hàng thế kỉ. Bắt đầu vào Thời kì Phục Hưng tại Ý vào thế kỉ 16, các phát triển toán học mới, tương tác với các phát hiện khoa học mới, đã được thực hiện với tốc độ ngày càng tăng, và điều này còn tiếp diễn cho tới hiện tại.
***
Giáo sư Nguyễn Cang sinh năm 1930 tại Quy Nhơn.
Tốt nghiệp đại học năm 1965.
Năm 1971, lấy học vị Tiến sĩ tại Rumani.
Năm 1983, bảo vệ thành công học vị tiến sĩ tại Viện hàn lâm Khoa học Ba Lan.
Năm 1984, được Nhà nước phong học hàm Phó giáo sư.
Năm 1992, được Nhà nước phong học hàm Giáo sư.
Giáo sư Nguyễn Cang đã được trao Huy hiệu 45 tuổi Đảng, nhận nhiều huân chương, huy chương cao quý như: Huy chương kháng chiến chống Pháp hạng I, Huân chương kháng chiến chống Mỹ hạng II, Nhà giáo ưu tú (1990), Huy chương Vì sự nghiệp giáo dục 1991-1992, Bằng khen của Bộ trưởng Bộ Đại học (1977), Bằng khen của Thủ tướng (1990); song, như lời tâm sự của ông: "Tất cả những danh hiệu đó là niềm vinh dự lớn lao của một đời người. Riêng tôi, còn một điều khác lớn lao hơn, xin được mượn câu nói của nhà Toán học Pháp Poisson: ở đời chỉ có hai việc có ý nghĩa là nghiên cứu Toán và dạy Toán".
Với Giáo sư Nguyễn Cang, được truyền giảng môn Toán, môn học mà ông đã gieo vào đó rất nhiều tâm huyết và lòng say mê là niềm hạnh phúc lớn lao. Toán học chưa bao là những con số khô khan trong ông. Ông đã dành khá nhiều thời gian nghiên cứu và viết thành sách: Lịch sử Toán học, Vẻ đẹp Toán học, Cuộc đời và sự nghiệp các nhà Toán học, Lý thuyết ổn định...
Về hưu từ năm 1997, giáo sư nói vui rằng: "Chỉ được cái bỏ hẳn công việc quản lý ở trường chứ có nghỉ ngơi ngày nào đâu! Tôi không nỡ từ chối lời mời giảng dạy cho một số trường đại học chỉ vì được tiếp tục dạy môn Toán!". Hiện tại, Giáo sư-Tiến sĩ khoa học Nguyễn Cang vẫn minh mẫn để hoàn thành nốt chuyên đề "Toán học và Triết học trong Toán học", chuyên đề ông rất tâm đắc, dự kiến đưa vào chương trình môn học không bắt buộc cho khóa cao học Toán -ĐH KHTN - Đại học Quốc gia TPHCM.
Mời các bạn đón đọc
Lịch Sử Toán Học của tác giả
Nguyễn Cang.
.jpg)
.jpg)
